Kliknij na powiększenie aby zamknąć

Ochrona Dróg Oddechowych

Autor / Autorzy: Marta Rozmarynowicz, Janina Horak, Krzysztof Jankowski
Wydawnictwo: Instytut Wydawniczy CRZZ
Rok wydania: 1978

Opis

Bardzo ciekawa książka zawierająca przydatne informacje.

Spis treści

Strony

OCR

ua£mogoappo #ozp wuozyso 8

Tablica 3

ji krajowej

przeci p

Czas ochronnego | DODuszMaa i i Substancje, przed
| Naaa tyn pochie< | pl3Sae | norwa - | Wypotniee | - dzinionin, - | SZRISE, - EWSZOE 23
z - ęxzanamgvy niacza puszki 1s gazu pochłaniacz
M D % obj.
1 2 3 4 -- 8 6 7 8 9
1 |Pochłaniacz par orga- 410 - | brązowa węgiel 18. | 60 1,0 aceton, CH,COCH,
i m akroleina,
nicznych 900 aktywny i
typ: M-11 | CŁH,C]HCŚIS g
” | etanol, C+R
symehlalndl' OP-12 metanol, CH,OH
z ” Op.56 anilina, CJHNH,
£ benzen, C,Hę
x benzyna,
| bromek metylu | ! CH,Br
chlorek metylu,
| CH,CI

chloroform, CHCI,
czterochlorek węgla, CCL,
dwusiarczek węgla
bez par kwaśnych,
CS,

mrówczan etylu,
HCOOC,H,

eter etylowy,
CH,OCzH,

toluen, C,H,CH,
ksylen, C,EL(CH;)»

[5]

Q
E
to

2

Pochłaniacz gazów i

par kwaśnych
typ: M-12

OP-11
OP-55

symb. handl.:

W Wegiel

aktywny
nasycony
Z,00, i

Na,CO,

chlor Cl
chlorowodór, HCI
kwas mrówkowy,
HCOOH

kwas octowy,
CH,COOH

aldehyd mrbwkowy,
HCH

Pochłaniacz amoniaku

typ: M-13
D-18

symb. handl.: OP-8

OP-52

zielona

Węgiel
aktywny
nasycony
ZnSO,

amoniak, NH

Pochłaniacz dwutlenku
siarki
typ: M 15

OP-10
OP-54

symb handl

sorbent na
gazy
kwaśne

dwutlenek siarki,
2

Pochłaniacz cyjanowotyp: M-16

symb. handl OP-32
OP-59

niebieska

Aktipol-T

11111 Igg

=---2e22>
oo00hokt

cyjanowodór, HCN
tlenki azotu, NO,,

N,0,
dwutlenek siarki,

e
metanol, CH,OH
akrylonitryl,

akrylan metylu,



- 2 | :-| : 7 8 9 *>
CH,CHCO.OCH,
eter dwuizopropylowy,

i (CH),CH.O.CH(CH,)»
6 | Pochłaniacz arsenowo- 400 szara Aktipol-7 15 - 0,3 arsenowodór, AsH,
doru 1 fosfomwodoru czerwona fostorowodór, PH
typ:
symb handl OP-30
7 Pochłaniacz amoniaku 400 zielona warstwa 20 - 0,5 amoniak, NH3
i slarkowodoru pomarań- |Aktipolu 7 siarkowodór, HS
typ: M. czowa sorbentu
symb. handl OP-33 na gazy
kwaśne !
8 |Pochłaniacz par rięci 400 - |fioletowa _ | wegiel 8 0,015 pary rięci, Hg
typ: M-22 aktywny mg/l
symb, handl.: OP-47 nasycony
9 |Pochłaniacz siarkowo- 420 |żóła z po- hopkalxt 60 W 0,5 siarkowodór, HsS doru i dwutlenku marańczo- 0,5 dwutlenek siarki,
siarki wym 0,5 SO, «
typ: M-24 mieszanina H,S i
50

llo Pochłaniacz siarkowo- 490 - |żólta | hopkalit+ * 20 0,5 mieszanina siarko
x doru, dwutlenku siarki pomarań- |węgiel wodoru, dwutlenku |

| i dwusiarczku węgla czowa aktywny | siarki i dwusiarcz
Ę typ: M-25 zielona

|

2

ku węgla,
| 1,8+80,+C8»

Pochłaniacz
zowy

typ: PW-5
symb. handl.:

wieloga
OP-87

stalowa

Aktipol 7

alkohol n-amylo
wy,
CHĄCH,),CH,OH
kwas mrówkowy,
HCOOH

kwas octowy,
CH,COOH
siarkowodór, H,S

arsenowodór, AsH;
alkohol izoamylowy
(CH2),CH-CH,

:
alkohol n-propy
lowy,

CJĘCH,OH
alkohol izopropylowy,
CHyCH(OH)CH,
kwas azotowy,
HNO,

alkonol alilowy,
CH,CHCH,OH
alkohol n-butylowy, CJHĄOH
alkohol etylowy,
C,H,0H

benzyna lakowa, brom, Brę
chlorowodór, HCI

cyjanowodór, HCN



10

jod, Ja
jodowodór, HJ
ksylen, CyHL(CH;)
pirydyna, CsHsN
toluen, C,HĘCH,

aceton, CH,COCH,
alkohol metylowy,
CH,0H

akroleina,
CHĘCHCHO
benzyna ekstr., bromowodór, HBr
benzen, Ci;
czterochiorek węgla, CCI,
chloropikryna,
CCIĄNO,
chloroform, CHCIs
chłorocyjan, CICN
chlorek metylenu,

CH,CI,
chlorek etylenu,
C,H,CI

cykloheksanon, |
CyHu0 x
dwusiarczek węgla, |

»
eter dwuetylowy,
C,H,OCJH,
metyloetyloketon,
| CH,COCH,

9

octan n-butylu,
| CH,COOCJH,
| octan etylu,
| CH,COOG,H,
octan n-amylu,
CH,COOC,H,
trójchloroetylen,
C,HCI,

chlorek sulfurylu,
z

chlor, CI,

fosgen, COCI

nitrobenzen,

C,HyNO,

octan metylu,

CH,COOCH,

alkohol metylowy,
CH,
dwutlenek siarki,

SO,
formaldehyd,
HCHO

chlorek etylu,
H,C

1

s

tlenek etylu,
C,H,0

chlorobenzen,
C,H,CI

chlorek metylu,
CH,CI

aNZ a66

* ””5+*>*5*”**2-=



|[a 2 -q- -- B i | ; s o

12 | Pochłaniacz - wieloga- 820 - | stalowa zakres ochronnego działania jak w PW-5
i z uwzględnieniem pyłów

Wielogodzinny pochła- biała hopkalit 8 godz. tlenek węgla, CO
macz tlenku węgla

typ: P-2
symb handl. OP-27

Filtropochłaniacz roz- zółta węgiel mgły wodne oraz
dzielczy 1 (plastik) aktywny oct pyły pestycydów
typ: FPR-1 AHD

Pochłaniacz siarkowo- z Aktipol 7
doru

typ: M-14

Uwaga: pochłaniacze 1-10 oraz ui 15 produkowane są przez FSRiLG, pochłaniacze
11-13 produkuje Wyt Spr

Tablica 4

Rodzaje
przez firmy Auer, Drśget i MLW

Firma Medizin und Labor Technik
(MLW) (NRD)

Oznako
Firma Auer (RFN) - Firma Driger (RFN)

Oznako- | Oznakowa- OznakoPochłaniacz wanie nie Pochłaniacz wanie Pochłaniacz | wanie
literowe | barwne literowe literowe

2 3 4 5 6 7 8 9 10

Oznakowanie barwne

Oznakowanie barwne

Par organicz- A brązowe par organicz- A Ibrązowe par organicz- A jasnonych U nych rozpusz- nych rozpusz- brązowe
czalników czalników

Gazów kwaś- gazów gazów kwaśnych kwaśnych nych - halogenów i

tlenków azotu

Dwutlenku żółte kwasu żółte dwutlenek
siarki siarkowego siarki

Amoniaku zielone amoniaku (w zielone szkodliwych
przeważającej gazów w gailości) i u zach spalinosiarkowodoru wych (oprócz
CO), gazów
kwaśnych

Tlenku węgla pierścień tlenku węgla pierścień cyjanowodoru niebieskie
czerwony czerwony |



Aparat tlenowy regeneracyjny, typ TP-6. Jest to
aparat regeneracyjny o zamkniętym obiegu powietrza. Przeznaczony jest do stosowania w akcjach ratowniczych nie przekraczajacych 1,5 godziny pracy.

Dane techniczne:

wymiary tornistra - 332X442X140 mm
masa aparatu - 10 kg

czas działania
pojemność butli tlenowej
ciśnienie w butli
dawkowanie tlenu:

- 1,5 godziny
- 11
- 19,6 MPa (200 kG/em!)

stałe - 1,5 I/min
maksymalne - 30 Imin
pojemność użytkowa worka - 5,5305 1

pochianiacz dwutlenku węgla

z masą wapniową, wymienną

- ilość masy chłonnej do jednorazowej
wymiany - 1,2 kg

Schemat aparatu przedstawiono na ryś. 27.

£

Rys. 27. Schemat aparatu TP-6: I - butla tlenowa, 2 - zawór buti,
3 - zawór odcinający, 4 - przewód manometru, 5 - manometr, 6 zawór redukcyjny, 7 - zawór bezpieczeństwa, 8 - zawór dodawczy,
9 - zawór przepłukujący, 10 - automat płuczny, 1I - przewód tlenowy, 12 - przewód dodawczy, 13 - komora wdechowa, 14 - przewód
wdechowa, 15 - ślinnik, 16 - komora wydechowa, 17 - przewód wydechowy, 18 - zawór upustny, 19 - pochłaniacz, 20 - worek oddechowy, 21 - łącznik centralny, 22 - syrena ostrzegawcza

62

Aparat TP-6 produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

Aparat tlenowy regeneracyjny, typ W-70. Jest to
aparat przeznaczony do długotrwałej akcji w ratownictwie górniczym oraz do prac w przemyśle. Wykonany jest z materiałów analogicznych jak aparaty M-61 i W-63. Przystosowany jest do noszenia na plecach.

Dane techniczne:

wymiary tornistra - 430X480X148 mm
masa aparatu - 14 k i

czas działania - 4 godziny
pojemność butli tlenowej - 2

ciśnienie butli tlenowej - 19,6 MPa (200 kG/cm!)
pojemność użytkowa worka oddechowego - 6,5 1

pochłaniacz CO, - 9X18X28 cm

Zasady konserwacji i użytkowania są analogiczne jak aparatu M-61.
Schemat aparatu W-70 przedstawiono na rys. 28.

5

21 Q/_ 8

Rys. 28. Schemat aparatu W-70: I - butla tlenowa, 2 - zawór bulli,
3 - zawór odcinający, 4. - przewód manometru, 5 - manometr, 6 zawór redukcyjny, 7 - zawór bezpieczeństwa, 8 - zawór dodawczy,
9 - zawór przepłukujący, 10 - automat płuczny, 1I - przewód tlenowy, 12 - przewód dodawczy, 13 - komora wdechowa, 14 - przewód
wdechowy, 15 - ślinnik, 16 - komora wydechowa, 17 - przewód wydechowy, 18 - zawór upustowy, 19 - pochłaniacz, 20 - worek oddechowy, 21 - łącznik centralny



czas działania 1 godzina 58
pojemność butli tlenowej 1 1

ciśnienie flenu w butli 14,7 MPa (150 kG/em')
dawkowanie tlenu:

stałe 1,2 U/min

maksymalne 15 I/min

pojemność użytkowa worka 451

pochłaniacz CO, sodowy 7X14X20 cm
opór aparatu w pulsującym prądzie
powietrza:

przy wdechu do 044 kPa (45 mm HO)
przy wydechu do 0,50 kPa (50 mm H,0)

Tornister wykonany jest z blachy ze stopu aluminium, lakiert›-wany
emalią młotkową, pi ą; zespoły me - z d
chromowane lub niklowane; worek oddechowy - z tkaniny gumowanej; pasy nośne - ze skóry.

Schemat budowy i działania aparatu przedstawiono na rys. 25.
Powietrze wydychane przez użytkownika przepływa przez łącznik
centralny 1, wąż wydechowy 2 i po otwarciu zaworu wydechowego 3 przechodzi przez lewy wąż łączący 4 do pochłaniacza 5.
W tym samym czasie zawór wdechowy 6 jest zamknięty na skutek

©

twż

t

Rys. 25. Schemat aparatu izolującego M-61: 1 - łącznik centralny, 2 wąż wydechowy, 3 - zawór wydechowy, 4 - wąż łączący, 5 - pochłaniacz CO,, 6 - zawór wdechowy, 7 - wąż łączący, 8 - worek oddechowy, 9 - wąż wdechowy, 10 - ślinnik, 11 - butla stalowa, 12 zawór, 13 - zawór odcinający, 14 - manometr, 15 - zawór redukcyjny, 16 - zawór dawkujący, 17 - dźwignia, 18 - zawór dodawczy

ciśnienia wydychanego powietrza, które zostaje oczyszczone w pochianiaczu z CO, i częściowo z pary wodnej. Powietrze wydychane, oczyszczone w pochłaniaczu, przepływa przez wąż łączący 7
do worka oddechowego 8. Przy wdechu powietrze przepływa przez
zawór wdechowy do węża wdechowego 9. Powietrze to zostaje
w króóćeu wdechowym zasilone tlenem i przez łącznik centralny
płynie do dróg oddechowych użytkownika. W tym czasie pod wpływem wdechu zawór wydechowy jest zamknięty, uniemożliwiając
zassanie powietrza wydychanego z pochłaniacza. Zapas tlenu, znajdujący się pod ciśnieniem w butli stalowej 11, wypływa przy
otwartym zaworze 12 do zaworu redukcyjnego 15, gdzie następuje
redukcja ciśnienia do 0,29 MPa (3 at). Manometr 14 wskazuje przy
otwartym zaworze odcinającym 13 ciśnienie panujące w bulli.

Z zaworu redukcyjnego tlen doprowadzany jest pod zmniejszonym
ciśnieniem do przewodu tlenowego poprzez automatyczno-płucny
zawór dawkujący 16, w ilości stałej 1,2 I/min oraz w ilości zmiennej od 1,2 do 15 I/min - zależnie od zapotrzebowania użytkowmika. Jeżel zapotrzebowanie tlenu, wyrażające się głębszym oddechem użytkownika, zwiększy się - wtedy worek oddechowy
kurcząc się pociąga za sobą dźwignię 17 i tym samym powoduje
dawkowanie zmienne tlenu przez automat płucny i zawór dawkujący. Ilość doprowadzonego dodatkowo tlenu uzależniona jest od
wielkości skurczu worka. Przy ręcznym nacisku na przeponę zaworu dodawczego 18 następuje dodatkowe dawkowanie tlenu. Ślinnik 10 służy do zbierania spływającej w przewodzie wdechowym
śliny i ewentualnie skroplonej pary. Jeżeli zużycie tlenu jest
mniejsze od ilości dostarczonej, to wówczas nadmiar powietrza
w worku oddechowym uchodzi przez zawór upustowy, który uruchamia się przy nadciśnieniu wynoszącym maksimum 04 kPa
(40 mm H,0).

Prawidłowe użytkowanie apara(u wymaga odpowiedniego przeszkolenia pracowników.

Aparat ten produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp Górniczych „Faser” w Tarnowskich Górach.

Aparat tlenowy izolujący, typ W-63. Podobnie jak
aparat M-61 jest aparatem tlenowym przystosowanym do noszenia na plecach i ma boczne wyprowadzenie węża. Jest on przeznaczony do stosowania przez górnicze drużyny ratownicze. Odznacza
się małymi oporami oddychania:

opór wdechu przy przepływie 30 I/min: do 044 kPa (45 mm H,0)
opór wydechu przy przepływie 30 1/ min: do 0,50 kPa (50 mm H,0)

Dane techniczne:

wymiary - 520X452X145 mm
ciężar - 17,2 kg

- 4 godziny

czas działania



pojemność butli tlenowej - 31
ciśnienie tlenu w butli - 19,6 MPa (200 kG/em*)
dawkowanie tlenu:

stałe - 12 l/min
maksymalne - 16 l/min
pojemność użytkowa worka oddechowego - 65 l/min
pochłaniacz CO sodowy - 9X18X38 cm

Użytkowanie i konserwacja jest taka sama, jak dla aparatu M-61.
Schemat aparatu jest zgodny ze schematem jak dla aparatu W-63 P,
z wyjątkiem usytuowania manometru. W aparacie W-63P manometr wyprowadzony jest na zewnątrz, a w aparacie W-63 znajduje
się przy butli z tlenem.

Aparat W-63 produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”. Komplet sprzedażny nie obejmuje maski p. gazowej, którą użytkownik może wg życzenia zamówić dodatkowo.

Aparat tlenowy izolujący, typ W -63P jest to aparat
przeznaczony do indywidualnego użytku szczególnie w przemyśle
chemicznym, lakierniczym, gazownietwie itp. i może być stosowany
w temperaturach od 20 do +60%C. W odróżnieniu od aparatu W-63
aparat W-63 P, jak już wspomniano, ma manometr wyprowadzony
na zewnątrz obudowy.

Przystosowany jest on do moszenia na plecach.

Dane techniczne:
wymiary

masa (bez maski)

czas działania
pojemność butli
ciśnienie tlenu w butli
dawkowanie tlenu:
stałe - 1.2 I/min
maksymalne - 15 lU/min
opór aparatu przy pulsującym

- 520X452X145 mm
- ok. 175 kg
- do 4 godzin

» 2 1
- 18,6 MPa (200 kG/em*)

przepływie powietrza: - 30 1/min
wdechu - do 044 kPa (45 mm H.0)
wydechu - do 0,50 kPa (50 mm H,0)

Pochłaniacz CO, sodowy - 9X18X38 cm

W skład kompletu wchodzą:

maska GS, węże oddechowe z zaworami, pochłaniacz CO,, worek
oddechowy, butle tlenowe, manometr i tornister z blachy ze stopu
aluminiowego.

Schemat działania aparatu przedstawiono na rys. 26. Wskazówki
użytkowania i konserwacji są identyczne jak dla poprzednio opisanych aparatów.

Aparat W-63 P produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”. Przy iu - pochłani d g
9X18X24 cm i zmniejszonego ciśnienia w butli aparat staje się
aparatem 2 godzinnym.

Rys. 26. Schematy aparatów: a) W-63P, b) W-63: 1- węże oądechowe,
2 - zawór wydechowy, 3 - zawór wdechowy, 4 - pochłaniacz .COZ,
5 - worek oddechowy, 6 - zawór redukcyjny, 7 - zawór dawkujący,
8 - zawór dodawczy, 9 - butla tlenowa, 10 - manometr



- nr 8713 - chroniąca przed uciążliwymi zapachami,

- nr 8707 - chroniąca przed parami rtęci,

- nr 8500 - chroniąca przed ni ymi pylami (współczynnik filtracji dla pyłów o wymiarach cząstek 5 im, nie mniejszy niż
95,9%) i

- nr 8710 - chroniąca przed pyłami drobnymi (współczynnik filtracji dla pyłów o wymiarach cząstek 0,4-0,6 um wynosi nie mniej
niż 99%).

Maseczki te są łatwe w użyciu i bardzo lekkie (masa poniżej 10 g).
Firma „Toucan” produkuje obok powszechnie znanego sprzętu
przeciwpyłowego między innymi półmaskę „Toucan-MDP-SOL'
przeznaczoną do ochrony dróg oddechowych w przemyśle i rolnictwie. Półmaska ta chroni przed aerozolami stałymi i ciekłymi
oraz parami organicznych substancji szkodliwych. Jest ona wygodna w użyciu, jej konstrukcja umożliwia prostą wymianę elementu filtrującego i pochłaniającego umieszczonych bezpośrednio
w gumowym korpusie.

|m<-

Sprzęt izolujący od środowiska

Sprzęt z własnym zapasem tlenu lub powietrza

Sprzęt z własnym zapasem tlenu lub powietrza przeznaczony jest
do izolacji i ochrony dróg oddechowych w wypadku występowa~
nia zamieczyszczeń toksycznych o dużym stężeniu, w razie niedoboru tlenu w otaczającej atmosferze oraz w warunkach, gdy zagrożenia te występują jednocześnie.

W kraju produkowane są następujące typy tego sprzętu:

1) z zamkniętym obiegiem i regeneracją powietrza, aparaty: M-6l:
W-63; W-63P; TP-6; W-70 oraz aparat ucieczkowy AU-9;

2) z otwartym obiegiem powietrza (bez regeneracji), aparaty: AP-3;
AP-38 i AP-3M.

Aparat tlemowy typ M-6l może być stosowany do prac
awaryjnych ciężkich przez okres 1 godziny, w temperaturze otoczenia do 50%€. Aparat może być również stosowany tam, gdzie
wymagane jest samodzielne poruszanie się pracownika w atmosferze skażonej, ponieważ manometr wyprowadzony na zewnątrz
aparatu umożliwia użytkownikowi stałą kontrolę zapasu tlenu.
Aparat przystosowany jest do noszenia na plecach i ma boczne
wyprowadzenie węży. Składa się on z maski typu GS, węży oddechowych z zaworami, pochłaniacza CO, worka oddechowego
z zaworem upustowym, z butli tlenowej wraz z zaworami (redukującym, dawkującym i dodawczym), manometru i tornistra.

Dane techniczne:
wymiary 455X340X160 mm
masa ok. 12,5 kg



maski do wielkości twarzy, stanowią o skutecznej hermetyzacji
i możliwości szybkiego i prawidłowego jej założenia przez użytkownika.

W kraju produkuje się obecnie 10 typów masek stosowanych w
przemyśle. Niektóre z nich są przestarzałe i wymagają modernizacji. W handlu znajdują się następujące typy masek: MU i MUA,
MP-6, MC-1, GSPM, MG-6P, MG-6, GS, MG-8, MP-4.

Maska kapturowa uniwersalna, typ MU. Maska
wykonana jest z wysokogatunkowej mieszanki gumowej w kolorze jasnopopielatym i przeznaczona jest w poł iu z pochlaniaczami p. gazowymi do ochrony dróg oddechowych w przemyśle.
Jest ona wyposażona w dwie szybki okularowe okrągłe oraz ma
zawór wdechowy i wydechowy i gniazdo z gwintem 40X4.

Dane techniczne:

- opór wydechu przy 30 I/min
»- opór wdechu przy 30 1/ min
- masa maski

0,13 kPa (1,8 mm H,0)
24,4 kPa (24 mm H,0)
0,38-0,44 kg

Produkowana jest ona w pięciu rozmiarach. %
Producentem tej maski jest Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego
„Delta Warszawa II”.

Maska kapturowa uniwersalna, typ MUA (rys. 16).
Maska ta różni się od maski MU jedynie tym, że wyposażona jest
w komorę głosową umożliwiającą porozumiewanie się w czasie jej

Rys. 16. Maska kapturowa uniwersalna typ MU-A; a) maska, b) wąż
oddechowy

44

użytkowania. Pozostałe dane techniczne oraz producent są takie jak
dla maski MU.

Maska przemysłowa kapturowa, typ MP-6. Przeznaczona jest głównie do użytku w przemyśle chemicznym, pozwala
na ochronę jednoczesną oczu, uszu i skóry głowy. Produkowana
jest w 4 rozmiarach z mieszanki gumowej w kolorze jasnopopielatym. Wyposażona jest w dwie szybki okularowe okrągłe.

Dane techniczne:

- opór wdechu przy 30 I/min 1,96 do 24,5 Pa (0,2 do 2,5 mm H:0)

- opór wydechu przy 30 I/min 7,2 Pa 8 do 34,3 Pa (0,8 do 3,5 mm 1,0)
Masa maski ok. 0,35 kg dla wszystkich numeracji.

Producentem tej maski jest Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

Maska typu MC-1 (rys.17). Maska ta wykonana z mieszanki
gumowej o kolorze khaki zaopatrzona jest w nagłowie taśmowe,
nie daje więc całkowitej ochrony skóry głowy. Stosować ją można
w zakresie temp. -20 do +-60©C. Służy do połączenia z pochianiaczami przemysłowymi, Wykonywana jest w czterech rozmiarach.

Dane techniczne:

- opór wdechu przy 30 I/min

- opór wydechu przy 30 1/ min
Masa maski w zależności od rozmiaru

49 Pa (5 mm H,0)
98,1 Pa (10 mm HO)
0,32-0,36 kg.

Producentem maski MC-1 jest Fabryka Sprzętu Ratunkowego
i Lamp Górniczych „Faser”.

Maska kapturowa do aparatów tlenowych, tyP
MG-GP. Jest ona przeznaczona do ochrony dróg oddechowych w połączeniu z aparatami tlenowymi. Produkowana jest w czterech rozmiarach, z mieszanki gumowej w kolorze czarnym, masa maski
wynosi ok. 0,35 kg.

Rys. 17. Maska przeciwgazowa
MC-1



RyS. 18. _Maska prze
typu GSP-M przemysłowa

go i do stosowania w pożar=
w której można stosować ma
Maska wykonana jest z mieszanki j |
; u gumowej w kolorze czarn
$aj ela(;];iyf;iz;n;zybę Iękgla›rową i wycieraczkę. Produkowana Śvef:t,
arze. Nadaje się również ów i j
NN Je się również do aparatów izolujących,

Dane techniczne:

Opór wdechu (30 I/min) 19,6 Pa do 98,0 Pa (2 do 10 mm HO)

Opór wydechu (30 i
M W (80 I/min) gęś ;i(ę; 98,0 Pa (4 do 10 mm H,0)

Producent - Fab *
„Fauer”. abryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp Górniczych

Maska górnicza, t

- 8, typ MG-8. Przeznaczona j
ratów tlenowych, które st « _jest do apai ratowniczych. ©- wane są w akcjach przeciwpożarowych

%aska MGTB produkowana jest w jednym rozmiarze z mieszanlgumlowe].wkkvolorze czarnym, Szyba okularowa maski daje duże
pole widzenia i jest wyposażona w wycieraczkę,

Producentem maski MG-3 jest Fabryka Sprzętu Ratunkowego
i1 Gó h .p
I weg

Maska PM-4 przeznaczona do współpracy z pochłaniaczem różni
się od maski MG-8 jedynie elementem łączącym (gniazdo).

Maska górnicza GS. Maska GS, wyposażona w jedną szybę
okularową z wycieraczką, jest przeznaczona do aparatów tlenowych dla górni h drużyn iczych. Nadaje się do pracy
w podwyższonej temperaturze otoczenia dochodzącej do -+50©C.
Maskę tę stosuje się tylko w połączeniu z aparatami tlenowymi,
np. z aparatem M-61, Produkowana jest w jednej wielkości, z mieszanki gumowej w kolorze czarnym. Masa maski wynosi 0,42 kg.
Posiada jedną szybę okularową z wycieraczką.

Producentem maski GS jest Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

Pochłaniacze par i gazów

Elementem oczyszczającym powietrze z gazów i par w sprzęcie
ochrony dróg oddechowych jest pochłani Pochłani są to
najczęściej puszki w kształcie walca lub stożka ściętego wykonane
z blachy metalowej, wypełnione substancją pochłaniającą pary
i gazy. Jako wypełniacze stosowane są ziarniste substancje o silnie
rozwiniętej powierzchni właściwej, adsorbujące zanieczyszczenia
znajdujące się w powietrzu. Wypełniaczami są pumeks, krzemionka, a najczęściej węgiel aktywny, nasycony w zależności od
potrzeby różnymi substancjami chemicznymi. Substancje pochłaniające składają się z ziaren łamanych lub formowanych w zależności od użytych surowców i technologii ich otrzymywania.

W uzależnieniu od gazów i par, które chcemy usunąć ze skażonego
powietrza, rozróżniamy [10] masy chłonne węglowe lub węglowo-~zasadowe. Inni autorzy [18] dzielą masy pochłaniające na następujące grupy:

- zasadowe chemosorbenty reagujące z gazami kwaśnymi,

- kwaśne chemosorbenty reagujące z zasadowymi gazami i parami,

- chemosorbenty dające przy reakcji z niektórymi gazami lub parami związki kompleksowe,

- masy fitrujące działające katalitycznie.

Warstwa masy pochłaniającej umieszczona jest w puszce pochłaniacza między elementami metalowymi wykonanymi z siatek perforowanych lub tkanych. Zadaniem tych siatek jest unieruchomienie warstwy pochłaniającej i zabezpieczenie przed przesypywaniem
się ziaren masy chłonnej. W celu uni źliwienia przedostawania

się ziaren przez oczka siatek umieszcza się - między warstwą pochłaniającą a siatką - płatki lużno tkanego materiału tzw. kanwy.
Aby uniknąć przedostawania się pyłu z warstwy pochłaniającej do



Sprzęt izolujący przeznaczony do stosowania w środowisku powietrznym podzielono na sprzęt używany W powietrzu o ciśnieniu miższym niż 0,069 MPa*, przeznaczony np. dla lotników lub
alpinistów, oraz sprzęt używany w powietrzu o normalnym ciśnieniu (0,069 MPa - 0,12 MPa) używany przez pracowników w PrZemyśle.

Sprzęt izolujący przeznaczony dla pracowników przemysłowych
podzielono na sprzęt z własnym zapasem tlenu lub powietrza
i sprzęt z dostarczanym z zewnątrz powietrzem.

W grupie sprzętu z własnym zapasem tlenu lub powietrza znajdują się aparaty z zamkniętym i otwartym obiegiem powietrza.
Aparaty z zamkniętym obiegiem powietrza mają specjalny zbiornik, najczęściej worek gumowy 0 pojemności ok. 5 1. Z tego zbiornika użytkownik wdycha powietrze, a następnie wydycha do niego
zużyte powietrze poprzez zawór zwrotny i pochłaniacz usuwający
nadmiar CO, Ubytek tlenu w powietrzu w zbiorniku uzupełniany
jest tlenem z butli z wentylem dozującym, stanowiącej element
aparatu.

W aparatach z otwartym obiegiem powietrza - użytkownik wykonując wdech powoduje otwarcie wentyla wdechowego i dopływ powietrza z worka, do którego dawkowane jest ono z butli lub innego źródła zasilania, a wydech zużytego powietrza następuje poprzez wentyl wydechowy do otoczenia.

Sprzęt izolujący z otwartym obiegiem powietrza można podzielić
na dwie grupy:

1) z obiegiem wymuszonym, uzyskiwanym poprzez wmontowanie
w aparat wentylatora wywolującego przepływ powietrza,

2) z obiegiem naturalnym, spowodowanym pracą płuc.

W obu rodzajach sprzętu powietrze dostarczane jest z atmostery
nieskażonej poprzez odpowiedni system węży lub z różnych źródel
powietrza takich jak np. kompresory, butle spręzonego powietrza itp.

* MPa = MN/mt.

24

Sprzęł oczyszczający powietrze

ZSŚ);':.ŻŚ T()lic;,g)ay go -tej grupy dostarcza użytkownikom powietrze
lychania poprzez usuwanie ze skażonej
dc atmost
ź::zlźltś;śi; ftiętkl:sayccjzinyźcghddfogą agsorpcji, katalityczneśo rozlżł:g
5 . 2 odnie z podaną na str. 21 klasyfikacj
pływ powietrza może być wymuszony lub naturaln;/. W N

Sprzęt z wymuszonym przepływem powietrza

Włyl:]r_:ju prqduko'wan,e są tylko dwa aparaty o wymuszonym przeppi.a Sxt" ;›twnat;m. Są to: -aparat fitrowentylacyjny dla rolnict&a
» , typ -1 oraz „Piast”, typ AR-2 dla przemysłu.
Aparat filtrowent j |

. ylacyjny „Piast, i

z: » yp AR-i

:;e:: Łl;f(zyźz;s;›gja;›;ł ódv.:› ;Zh;'onyri Vd.róg oddechowy&h przed działaz s tów, pestycydów oraz innych par organic: h.
i:lae;: Ąsxę_ stosowem'le go w pracach związanych z wa%nolwzarr?ilżm
11 c;em›e_m gruptow, przy niszczeniu owadów i szkodników środz- emicznymi, przy transporcie wapna i nawozów sztucznych

paratu mogą korzystać równocześnie dwie osoby. i
Dane techniczne:
wydajność czystego powietrza (dla 2 osób)

sprawność filtracyjna dla 16 i ści g (ciząstęczek x_›owyżej 0,5 um prów o wiekośćś

ługos_ć węży d_oprowadzających powietrze ;1;592&
ć la dmuchawy z silnikiem prądu

napięcie zasilani 2 iIniki ©0Y
stałeęg % silania dla dmuchawy z silnikiem prądu z

12 V



W skład aparatu wchodzi zespół filtrowentylacyjny z silnikiem
elektrycznym, dmuchawą i filtropochłaniaczem, hełmy ochronne,
pasy biodrowe i węże doprowadzające powietrze. Zasilanie z sieci
prądu zmiennego lub prądu stałego.

Śchemat aparatu przedstawiono na rys. 3.

Aparat AR-1 produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

A parat filtrowentylacyjny „Piast”, tyP AR-2
przeznaczony jest do stosowania w przemyśle w pracach wykonywanych w atmosferze zanieczyszczonej pyłami nietoksycznymi
o wielkości cząsteczek powyżej 0,5 um (np. pył wapienny, cementowy itp.). W odróżnieniu od AR-1 nie chroni przed toksycznymi
parami związków organicznych. Ilość dostarczonego przez aparat
powietrza wystarcza do ochrony 3 osób, jeżeli wykonują one pracę
lekką. Podczas prac cięższych ilość dost powietrza wystarcza dla dwóch osób, a w niektórych warunkach tylko dla jednej.

Dane techniczne:
wydajność oczyszczonego powietrza (dla 3 osób)
sprawność filtracyjna dla pyłów o wielkości czą
ok. 300 I/min

stek powyżej 0,5 um ok. 98%

długość węży doprowadzających powietrze do hel
mów (dla 1 użytkownika) 5 m

napięcie zasilania 220 V

Wymiary: - szerokość 210 mm
- wysokość 260 mm
- długość 550 mm

14 kg

masa aparatu (bez hełmów i węży)

, *
-x i

25
Rys. 3. Schemat aparatu AR-1 „Piast”: 1 - filtropochłaniacz, 2 - dmuchawa z silnikiem, 3 - wąż doprowadzający powietrze, 4 - hełm ochronny, 5 - pas biodrowy

26

Rys. 4. Schemat aparatu AR-2 „Piast”:
r -2 „Piast”: I - hełm ochronny, 2 biodrowy, 3 - wąż doprowadzający powietrze, 4 - filtr Wśz,ępny, 5pź

filtr właściwy, 6 - im
gulncyjny tB dmuchawa, 7 - silnik elektryczny, 8 - zawór re
żchex:nat budowy aparatu przedstawiono na rys. 4. Aparat składa się z Ązespołu fxltmwęntylacyjnego z silnikiem elektrycznym,
n;r;)sbopm(;vv:egobw..eożpołu filtracyjnego, dmuchawy, helmów ochron-,
- pasów i z j
7. ,p' iodrowych i wężów doprowadzających powietrze
Aparat nie chroni przed brakiem
i tlenu. P jęci

w aparacie należy sprawdzić Iność Tzefi_ 'IŻOdJę'mem' p;E;Ż

ducentem aparatu AR-2 jest Fabryk ro i
j a j ryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp

Sprzęt z naturalnym przepływem powietrza

Sprzęt oczyszczający powietrze z

zcza, a naturaln rzepł ie<
trza składa się, jak już wspomniano, z: 200 0069
- elementu izolującego drogi oddechowe od atmosfery skażonej,



go ciśnienia i b ń , butle ze sprężonym powietrzem, linka asekuracyjna, wózek i skrzynia metalowa do przechowywania aparatu.

Schemat poł ia części składowych pol y jest na rys. 33.
Sprężone powietrze wypływające z butli 8 dostaje się do komory
zaworu redukcyjnego 7. W komorze inżektora 5 wytworzone pod=
ciśnienie powoduje zasysanie z ątr go powi i doprowadzenie go do zaworu wdechowego maski, Butla 8 wraz z inżektorem 5 muszą znajdować się w miejscu, gdzie powietrze nadaje się do oddychania. Jak we wszystkich innych aparatach, roz

wymaga nadzoru drugiego pracownika. Porozumiewanie odbywa
się za pośrednictwem linki sygnalizacyjnej 10.

Zasady przechowywania Są takie same, jak dla innych aparatów
tlenowych.

Aparat AJ-3M produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”,

może być stosowany jedynie wówczas, gdy istnieje możliwość
połączenia go ze źródłem prądu elektrycznego o napięciu zasilania 220 V.

Dane techniczne:

długość węża doprowadzającego powietrze - 40 m (2X20 m)
masa aparatu - ok. 43 kg
Wydajność:
przy napędzie elektrycznym i długości
węża 40 m - 170 Umin
20 m - 180 I/min
przy napędzie ręcznym (60 obr/min) i dt.
węża 40 m , - 35 I/min
20 m - 40 I/min

W skład aparatu wchodzą: maska MA-IM, wąż fałdowany, pas
z łącznikiem, wąż doprowadzający powietrze, wentylator z silnikiem elektrycznym i dodatkowym napędem ręcznym, linka asekuracyjna, skrzynia metalowa.

Schemat połączenia elementów aparatu przedstawiono na rys. 34.
Zródłem zasilania aparatu w powietrze jest wentylator 5, który

ius”: 1 - 2 - wąż faly ” aratu AT-4M „Medius : 1 maska, i
Śbs-aęqu S.?Lhimę)gsar; łącznikiem, 4 - wąż doprowadzający pcw_;etrze,
503 wi›ntylator z silnikiem, 6 - linka asekuracyjna, 7 - sk;zynx

: - z fałdofu AZ-2M „Atmos”: 1 - mas.ka, 2 wąż %
Ixfz:;źiyasś S-Ch;:]satzałg:;:i;iem, 4 - wąż do_prowadza]ący powietrze, 5
filtr ;,)rzeciwpyłowy, 6 - linka asekuracyjna



aparatu AT-4M, konserwacji i magazynowania są takie same jak
dla pozostałych aparatów tego typu.

Aparat AT-4M produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

Aparat „Atmos”, typ AZ-2M. Jest to aparat do zasysania świeżego powietrza słosowany przy wykonywaniu lekkiej pracy w atmosferze skażonej substancjami toksycznymi, gazami, parami i pyłami, a szczególnie aerozolami stałymi i ciekłymi, jak również tam, gdzie występuje niedobór tlenu (zbiorniki, kanały, piwnice). Praca w tym sprzęcie powinna ograniczać się do 4 godzin
dziennie.

Dane techniczne:

długość węża doprowadzającego powietrze -- 20 m

Opór aparatu przy przepływie powietrza w

ilości 30 I/min - maks. 0,50 kPa
(60 mm H,0)

masa aparatu ze skrzynią - 265 kg

Cały aparat umieszczony jest w skrzyni metalowej i składa się
z maski MA-IM, węża karbowanego, pasa ze złączem do węża,
węża przekładkowego zbrojonego, filtru przeciwpyłowego i linki
asekuracyjnej.

Filtr umieszczony u wlotu powietrza do aparatu powinien znajdować się w odległości nie większej niż 20 m od stanowiska pracy.
Użytkownik zasysa czyste powietrze siłą własnych płuc., Schemat
aparatu przedstawiono na rys. 35.

Podczas użytkowania należy zwrócić uwagę na zachowanie szczelności wszystkich połączeń i elementów z uwagi na powstające
w czasie wdechów podciśnienie, Praca w aparacie powinna być
nadzorowana przez drugiego pracownika, a sposób porozumiewania
się za pomocą linki asekuracyjnej należy uzgodnić przed przystąpieniem do pracy.

Aparat AZ-2M produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

Aparat „Arcus”, typ AS-3M przystosowany jest do oddychania powietrzem pochodzącym z instalacji sprężonego powietrza 0 ciśnieniu 0,29-0,78 MPa (3-8 kG/em?).

Stosuje się go Przy pracach cięższych, wymagających większej
wentylacji płuc.

Specjalnie polecany jest dla lakierników, do oczyszczania odlewów
i przy spawaniu. Dawkowanie odpowiedniej ilości powietrza następuje poprzez zawór regulacyjny, wyposażony również w końcówkę, do której można podłączyć np. pistolet natryskowy,

72

- #. - instalacja spręzonego
Rys. 36. Schemat aparatu AS-3M „Arcus : 1 instala z
pgwietrza, 2 - filtr odoliwiający, 3 - wąż doprowa_dza]ący powlętrze,
4 - maska, 5 - wąż fałdowany, 6 - zawór regulącyjny, 7 - koącowka
do pistoletu natryskowego, 8 - pas główny, 9 - linka asekuracyjna

Dane techniczne:
wąż ciśnieniowy:

długość < ŚO m
średnica wewnętrzna 21n'mumm

średnica zew_nętmna__ : d 14 ur
ciśnienie w instalacji - kblcm') 3
wydajność przy ciśnieniu - 0,44„1&/[1?a (4,5 kG/emt)
- przy zamkniętym zaworze 15 Śgo lrlnn:zrxln

- przy otwartym zaworze - m

masa aparatu

W skład aparatu wchodzą: maska MA-IM, wąż -fałdufvany, pas
z zaworem regulacyjnym i końcówką do podłączte-ma węża -apam_tu
lakierniczego, wąż doprowadzający powietrze, filtr przeciwolejowy FPO-2, linka asekuracyjna oraz skrzynia metalowa do przechowywania aparatu.

Schemat aparatu pokazano na rys. 36.

Aparat AS-3M produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.



Rys. 29. Schemat aparatu
AU-9: 1 - butla z zaworem, 2 - zawór redukcyjny, 3 - manometr, 4 automat płuczny, 5 - worek oddechowy, 6 - przewód oddechowy, 7 - ustnik z zaciskaczem nosa,
8 - pochłaniacz CO. 9 zawór upustowy, 10 przewód tlenowy

<

„,.,..
00

<
66
<
<

>
00
2%0.0
:.0
t

200506
a
200
«ć
200
2.

<

<
<
S

5

O

Aparat W-70 produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

Tlenowy aparat izolujący ucieczkowy, typ
AU-9. Aparat AU-9 używany jest w czasie wycofywania się z obszaru zawierającego gazy szkodliwe dla zdrowia; ze względu na
niewielkie stosunkowo wymiary może być stosowany do pracy
w ciasnych pomi niach. Wyposażony jest w ustnik, w automat płucny ze stałozmiennym dawkowaniem tlenu oraz w pochłaniacz respirytowy wielokrotnego użytku. Aparat AU-9 jest przystosowany do noszenia na barku.

Dane techniczne:

wymiary

masa aparatu

czas działania
pojemność butli tlenowej

ciśnienie napełniania butli

dawkowanie tlenu:
stałe
maksymalne

ilość respirytu do wymiany w pochłaniaczu

- 282X195X98 mm

- ok. 3,7 kg

- 1 godzina

- 041

- 19,6 MPa (200
kG/em?)

- 1,3 I/min

- 50 I/min

- 0,6 kg

64

W .. >

Schemat aparatu przedstawiono na rys. 29.
Aparat AU-9 produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

Aparat powietrzny plecakowy, typ AP-3. Jest to
aparat izolujący z własnym zapasem powietrza, znajdującym się
w dwóch butlach stalowych. Ma otwarty obieg powietrza oddechowego. Ze względu na krótki czas ochronnego działania (poniżej
1 godziny) znajduje zastosowanie do krótkotrwałych prac awaryjnych, przy konserwacji urządzeń itp. oraz w pożarnictwie. Przystosowany jest do noszenia na plecach:
Dane techniczne:

wymiary

masa aparatu napełnionego

czas działania:

przy zużyciu powietrza

- 685X340X130 mm
- ok. 18 kg

- 30 I/min-58 min
- 50 I/min-32 min

pojemność butli powietrznych - 2X4 1
ciśnienie powietrza w butlach - 19,6 MPa (200
kG/em!) ;

- 3,92 # 0,49 MPa
(40 £5 kG/em')
- 0,24 kPa (24 mm HO)

ciśnienie uruchomienia sygnalizatora akustycznego
opór wdechu przy 30 I/min

Rys. 30. Schemat aparatu
AP-3: - maska, 2 wąż oddechowy, 3 - reduktor ciśnienia, 4-- zawór dawkujący, 5 - sygnalizator akustyczny, 6 butle powietrza, 7 - manometr

5 Ochrona dróg oddechowych



W skład aparatu wchodzą: maska MA-IM, wąż oddechowy, reduktor ciśnienia z zaworem dawkującym i sygnalizatorem akustycznym, butle powietrza, manometr i konstrukcja nośna.
Schemat aparatu oraz sposób poł części pr
rys. 30.

Otwarcie zaworu butli powoduje wpływ powietrza do reduktora
ciśnienia, gdzie wartość ciśnienia zostaje zmniejszona do 0,59 MPa
(6 kG/em?). Wytworzone w momencie wdechu podciśnienie powoduje otwarcie wylotu powietrza z komory ciśnienia zredukowanego
do węża oddechowego i zaworu wdechowego maski. Dopływ powietrza trwa tak długo, jak długo trwa podciśnienie wytworzone pod~
czas wdechu. Powstałe w czasie wydechu ciśnienie powoduje zamknięcie dopływu powietrza. Wydech następuje do atmosfery przez
zamontowany w masce zawór wydechowy. Po znacznym zużyciu
zapasu powietrza z butli przy ciśnieniu 3,92+0,49 MPa (40#5 kG/
/em?) zostaje uruchomiony sygnalizator akustyczny wskazujący na
konieczność wycofania się użytkownika aparatu z atmosfery zagrożonej. Podjęcie pracy w aparacie powinno być poprzedzone
sprawdzeniem szczelności maski i węża oddechowego, zapasu powietrza w butlach (po odkręceniu zaworów butli) i działania zespołów reduktora, Użytkownik aparatu musi być przed przystąpieniem
do pracy w aparacie przeszkolony w zakresie obsługiwania aparatu. Aparat AP-3 produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

no na

Aparat powietrzny dwubutlowy, typ AP-38. Jest
to aparat przeznaczony do plrac awaryjnych i przeciwpożarowych
na statkach.

Dane techniczne:

wymiary 685X340X130 mm

masa aparatu naładowanego - ok. 17,5 kg
czas działania powietrza przy zużyciu 30 I/min -- 53 min
pojemność butli powietrznych - 2X4 1
ciśnienie robocze - 19,6 MPa (200
kG/em*)

- 3,92 4 0,49 MPa
(40 £5 kG/em!)
- 0,24 kPa (24 mm HO)

ciśnienie uruchomienia sygnału akustycznego
opór przy wentylacji 30 I/min

W skład kompletu wchodzą: maska przemysłowa MP-4, aparat,
dwie zapasowe butle powietrzne czterolitrowe, okrętowa linka asekuracyjna, narzędzia, części zapasowe, szafka drewniana. Schemat
aparatu AP-3S przedstawiono na rys. 31.

Zasada działania, przepisy konserwacji i użytkowania są analogiczne jak dla aparatu AP-3.

Aparaty AP-3S produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

Rys. 31. Schemat aparatu
AP-38: I - butla powietrzna, 2 - zawór butli,
3 - zawór dawkujący, 4sygnał akustyczny, 5 przewód oddechowy, 6 maska, 7 - przewód manometru, 8 - manometr

Aparat powietrzny plecakowy AP-3M. Jest to aparat z własnym zapasem powietrza. Ze względu na krótkotrwały
czas użytkowania stosowany może być do prac awaryjnych, przy
konserwacji urządzeń px'zemysłowych itp.

Przystosowany jest do r na plecach.

W skład kompletu wchodzą: maska MA-1M, wąż oddechowy, reduktor ciśnienia z zaworem dawkującym i sygnalizatorem akustycznym, dwie butle, manometr. i konstrukcja nośna.

Dane techniczne:

wymiary - 340X575X130 mm

masa aparatu napełnionego - ok. 13,6 kg
czas działania przy użyciu powietrza

30 I/min - 34 min

50 l/min - 20 min
Pojemność butli - 2X%

- 196 MPa (200
kG/em*)

- 3,92 £0,40 MPa
(40 £5 kG/cm!)

Ciśnienie powietrza w butlach

Ciśnienie uruchomienia sygnalizatora akustycznego

sr



Rys. 32, Schemat aparatu
AP-3M: 1 - maska, 2 wąż oddechowy, 3 - reduktor ciśnienia, 4 - zawór dawkujący, 5 - sygnalizator akustyczny, 6 butle powietrzne, 7 -- manometr

Sch i nnd i

ia aparatu o na rys. 32, Przepi z

> la 2 < . 32, Przepisy użytko
::Ż:l;/.[ l;(;ns;rwa›ctijAI) przechowywania są takie same jak dlayapa-
u M-61. Apara -3M produkuje Fabryka Spr

go i Lamp Górniczych „Faser”. 7 ©5*N5*

Sprzęt z dostarczanym z zewnątrz powietrzem

Ta grupa aparałów przeznaczona j i
€ 1 ; jest do dostarczania czystego
ponl›vmeimia użytkownikom znajdującym się w pomieszczeniach zapylonyc lub w atmosferze zawierającej substancje toksyczne i mof; ab;lr)c ds'towwana tam, gdzie możliwe jest doprowadzenie powieądź z zewnątrz, bądź z odpowiednich jemników jduj
cych się oddzielnie. # Oc 1005
W tej grupie sprzętu j j j
. przętu przemysł krajowy produkuje następujące

- z wymuszonym obiegiem powietrza: AJ-3M „Saturn” i AT-4M

„Medius”,
- z normalnym obiegiem powietrza: AZ-2M „Atmos” i AS-3M

Aparat inżektorowy „Saturn”, typ AJ-3M. Jest to
aparat do zasysani ieżego powiet Wydajność 30-100 1/min;
aparat może być stosowany przy wykonywaniu prac ciężkich i długotrwałych, a z uwagi na długość węża doprowadzającego
(2X20 m) dość odległych od źródła czystego powietrza.

Dane techniczne:

długość węża doprowadzającego powietrze - 40 m (2%20 m)

wydajność - 30-100 1/min
czas pracy - 12 godzin
pojemność butli - 2X27 1

- ok. 150 kg

masa aparatu z
ciśnienie początkowe w butlach
ciśnienie końcowe w butlach

W skłąd aparatu wchodzą: maska MA-IM, wąż fałdowany, pas

14,7 MPa (150 kG/em?)
1,96 MPa (20 kG/em@)

” z łącznikiem, wąż doprowadzający powietrze, inżektor z filtrem

p.pyłowym, zawór redukcyjny z manometrem wysokiego i niskie

Rys. 33. Schemat aparatu AJ-3M „Saturn”: 1 - maska, 2 - wąż fałdowany, 3 - pas z łącznikiem, 4 - wąż doprowadzający powietrze, 5 inżektor z filtrem przeciwpyłowym, 6 - zawór bezpieczeństwa, 7 - zawór redukcyjny, 8 - butle, 9 - wózek, 10 - linka asekuracyjna, 11 skrzynia



Pol przętem je według schematu na rys. 9.

Półmaska PP 3 wykonana jest w futmne wypraski gumowej wyposażonej w zawór wdechowy z końcówką gwintowaną, dwa zawory
wydechowe oraz pasek mocujący półmaskę na głowie użytkownika.

Dane techniczne:
- opór wdechu półmaski przy przepływie nie więcej niż 0,049 kPa
30 I/min (6 mm H,0)

- opór wydechu przy przepływie 30 I/min nie więcej niż
0,098kPa (10 mm H,0)

- masa półmaski ok. 180 g

Przed przystąpieniem do pracy w półmasce PP-3 należy spraw
dzić działanie zaworów oraz dopasować do twarzy tak, aby uzy
skać jej szczelne przyleganie do twarzy.

Półmaska uniwersalna PP-3 produkowana jest w jednym rozmia
rze.

Półmaskę PP-3 produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp

Górniczych „Faser”.

Półmaska PM-1 wykonana jest w postaci wypraski gumowej wyposażonej w dwa zawory wydechowe, zawór wdechowy
połączony z pojemnikiem aluminiowym, w którym znajduje się
wymienna wkładka filtracyjna, oraz w pasek mocujący półmaskę
na głowie użytkownika.

W półmasce PM-1 stosuje się wkładkę filtracyjną typu F-14.
Jest to filtr przeciwpyłowy o konstrukcji płytkowej chroniący
drogi oddechowe przed nietoksycznymi pyłami koloidalnymi o wielkości cząstek powyżej 0,3 m, np.:

- pyłem krzemowym występującym w zakładach ceramicznych,
szklarskich, szlifierskich, kamieniołomach, zakładach cementowych,
oczyszczalniach odlewów metodą piaskowania, kopalniach;

- pyłami metali występującymi w zakładach hutniczych, w odlewniach, zakładach produkujących farby itp.;

- pyłami azbestowymi;

- pyłem z mączki Thomasa, przy załadowywaniu nawozów mineralnych itp.

Wkładka F-14 nie chroni przed parami, gazami i pyłami toksycznymi.

Dane i PM-1 z .., fllttacy]ną F-14:

- opór wdechu przy przepływie 30 1/m nie więcej niż
(wiładka filtracyjna niezapylona) 0,058 kPa (6 mm H,O)

- opór wydechu przy przepływie 30 I/min nie więcej niż

0,098 kPa (10 mm H,0)

- sprawność filtracyjna oznaczona metodą
nefelometryczną przy pomocy mgły ole
jowej 99,9%
- masa półmaski ok. 200 g
- masa wkładki F-14 ok. 30 g

34

Rys. 10. Półmaska PM-1 Rys. 11. Półmaska PM-3

Półmaska PM-1 (rys. 10) produkowana jest w dwóch rozmiarach.
Producent - Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego „Delta Warszawa II”.

Półmaska przeciwpyłowa dwufiltrowa PM-3
(rys. 11) wykonana jest w formie wypraski gumowej wyposażonej
w dwa zawory wydechowe, dwa zawory wdechowe połączone
z dwoma puszkami aluminiowymi, w których znajdują się wkładki
filtracyjne, oraz pasek do mocowania na głowie użytkownika. Masa
półmaski wynosi ok. 235 g.

W półmasce stosuje się dwie wkładki fillracyjne typu F-13 lub
F-15B. Są to filtry przeciwpyłowe o konstrukcji płytkowej.
Wkładki F-13 chronią drogi oddechowe przed pyłami nietoksycznymi 0 wielkości cząstek nie mniejszych niż 0,5 um, pochodzących
z minerałów, krzemu, cementu, metali, węgla i azbestu oraz z
barwników w stanie suchym i chemikaliów, chronią również przed
mgłami olejów itp.

Dane techniczne wkładki F-13:
- opór wdechu przy przepływie pow1etrza nie więcej niż
15 I/min (pojedyncza wkładka filtracyjna) 0,049 kPa (5 mm H,0)
- sprawność filtracji oznaczona metodą nefelometryczną przy pomocy mgły olejowej _90%
- masa 5 €

Wkładki F-15B chronią drogi oddechowe przed pyłami o rozdrobnieniu koloidalnym, o wielkości cząstek powyżej 0,3 m, takich jak:

- pył krzemowy występujący w zakładach ceramlcznych i szklar=
skich, lifierniach, | kamieni al cementowych,
Oczyszczalniach odlewów metodą p›askowama, kopalniach węgla;



- pył metali występujący w zakładach hutniczych, odlewniach,
cynkowniach, zakładach produkujących farby;
- pył azbestowy;

- pyl pochodzący z mączki Thomasa oraz występujący na stanowiskach przeładunkowych dla nawozów sztucznych.

Wkładki F-15B nie chronią przed toksycznymi pyłami, ani przed
niedoborem tlenu.

Dane echniczne wkładki F-15B:
- opór wdechu przy przepływie powietrza
przez czysty filtr pojedynczy w ilości

15 l/min./› . a 0,098 kPa (10 mm HO)
- sprawność filtracji badana nefelometrycz
nie za pomocą mgły olejowej 99%
- masa 15 g

Pfihnaska PM-3 produkowana jest przez Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego „Delta Warszawa II”.

Półmaska uniwersalna PM-4. Półmaska ta wykonana
jest w postaci wypraski gumowej wyposażonej w dwa wentyle
wydechowe oraz wentyl wdechowy z końcówką gwintowaną i pasek przeznaczony do szczelnego umocowania półmaski na głowie
użytkownika.

Może być używana wyłącznie w połączeniu z następującym sprzętem:

- pochłaniaczem gazów,

- aparatami z doprowadzeniem powietrza (AS-3M, AT-4M, AJ-3M,
AZ-2M),

- stałą instalacją sprężonego powietrza o ciśnieniu 0,20 do 0,78
MPa (3-8 kG/em?).

Przed rprzystąpieniem do pracy sprawdzić należy szczelność przylegania półmaski do twarzy oraz szczelność połączenia jej z aparatem.

Dane techniczne:

- opór wdechu półmaski przy przepływie nie więcej niż
powietrza 30 I/min 0,029 kPa (3 mm H,0)

- opór wydechu półmaski przy przepływie
powietrza 30 I/min

0,058 kPa (6
- masa półmaski : #r8

ok. 105 g

Półmaska produkowana jest w trzech rozmiarach: mały - 1;
średni - 2; duży - 3.

Półmaska PM-4 produkowana jest przez Wytwormę Sprzętu Komunikacyjnego Delta Warszawa II.

Maska

Maska jest elementem izolującym, o bardziej niż półmaska skomplikowanej budowie, stosowanym do ochrony przed silnie trującymi substancjami. Stanowi ona nie tylko zabezpieczenie oczu i twarzy przed działaniem gazów, par i cząsteczek aerozoli, lecz także
spełnia ważne zadanie jako element konstrukcyjny sprzętu. Składa się ona z kilku zespołów: optycznego, fonicznego, wentylacyjnego (zawory wdechowe i wydechowe), które tworzą zwartą konstrukcję o określonym przeznaczeniu i właściwościach.

O wartości użytkowej maski decyduje szereg czynników. Najważniejsze z nich to: niezawodne właściwości ochronne, możliwość
zachowania swobody ruchu oraz dobrej orientacji optycznej i akustycznej. Konstrukcja maski powinna uwzględniać wszystkie czynniki nie wywołując równocześnie fizycznego i psychicznego wyczerpania użytkownika na skutek zbyt dużego jej ciężaru oraz
ucisku wywieranego na naczynia krwionośne i węzły nerwowe
głowy. O przydatności maski do stosowania w długich oraz często
po sobie następujących akcjach w pewnym stopniu decyduje również możliwość łatwej i szybkiej wymiany elementów oczyszczających, Daje to użytkownikowi w szczególnie trudnych warunkach
poczucie większego bezpieczeństwa.

Ważniejsze wymagania, jakim powinna odpowiadać maska, to:
1) zapewnienie użytkownikowi całkowitej hermetyczności,

2) zapewnienie możliwości długotrwałego przebywania w masce,
nie powodującego zmian fizjologicznych w ustroju użytkownika,
3) mała przestrzeń martwa (szkodliwa),

4) łatwość dopasowania do rozmiarów twarzy,

5) duże pole widzenia,

6) zapewnienie możliwości porozumiewania się.
Hermetyczność maski jest jednym z czynników decydujących o właściwym stopniu ochrony przed działaniem substancji
toksycznych, problem polega bowiem nie tylko na właściwym
oczyszczeniu powietrza w elementach oczyszczających, ale również
na uniknięciu przedostania się skażonego powietrza pod maskę
innymi drogami. Przy podciśnieniu, jakie wytwarza się pod maską
podczas każdego wdechu, istnieje bowiem możliwość przedostawania się pod maskę pewnej ilości powietrza skażonego, z pominięciem pochłaniacza.

Bardzo ważne jest szczelne osadzenie szybek okularowych lub panoramicznych w otworach wypraski gumowej. Szybki panoramiczne lub okularowe wykonane z tworzywa szlucznego mogą być łączone z gumą pod większym naciskiem niż szybki szklane.
Możliwość użycia klejów uszczelniających stwarza warunki do
osiągnięcia wymaganego stopnia szczelności połączeń plustykowo

Dane techniczne:

- sprawność filtracyjna oznaczona metodą
nelelometryczną

- opór wdechu przy szybkości przepływu
powietrza 30 I/min

- opór wydechu przy szybkości przepływu
powietrza 30 I/min

- masa półmaski

99,9%

nie więcej niż

0,058 kPa (6 mm H,0)
nie więcej niż

0,039 kPa (4 mm H,0)
50 g

Półmaska PP-2 nie chroni przed toksycznymi parami i gazami oraz
przed niedoborem tlenu i z tych przyczyn nie powinna być stosowana w małych pomieszczeniach zamkniętych i zbiornikach.

Półmaskę można poddać częściowej regeneracji przez szczotkowanie zewnętrznej strony i wytrzepywanie. Nie należy jej prać w

roztworach wodnych.

Półmaskę PP-2 produkuje Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego

„Delta Warszawa II”.

Półmaska przeciwpyłowa, typ PP-1 składa się z wypraski gumowej, w której zamocowane są dwa pojemniki wykonane z tworzywa sztucznego z wymiennymi wkładkami filtracyjnymi typu WA. Półmaska ma dwa zawory wdechowe, jeden wydechowy oraz taśmy do mocowania na głowie. Służy ona do ochrony
dróg oddechowych przed szkodliwym działaniem pyłów nietoksycznych o wielkości cząstek powyżej 0,5 um (pyły krzemu, cementu,
węgla, związków metali, barwników w stanie suchym, związków

chemicznych, mgły, olejów itp.).

Może być stosowana w atmosferze silnie z

apylonej, Czas używa
nia zależny jest od stopnia ciężkości pracy oraz od stężenia pylu
w atmosferze. Wkładki podlegają wymianie z chwilą gdy opór
wyraźnie wzrośnie. Orientacyjny czas eksploatacji przy pracy śred
nio ciężkiej wynosi:

6 godzin przy stężeniu 20 mg/m!

2 godziny przy stężeniu 60 mg/m*
1 godzina przy stężeniu 120 mg/m

Dane techniczne:

- sprawność filtracji (oznaczona metodą nefelometryczną przy pomocy mgły olejowej)

- opór wdechu przy przepływie powietrza
30 1/m

- opór wydechu przy przepływie powietrza
30 I/min »
- masa półmaski

nie więcej niż 97%

0, 060 kPa - 0,137 kPa
(7-14 mm H,0)

0,29 kPa - 0,049 kPa
(3-5 mm H,0)

ok. 150 g

Półmaska PP-1 nie chroni przed gazami i parami oraz niedoborem

tlenu.

Półmaskę PP-1 produkuje Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp

Górniczych „Faser”,

Półmaska uniwersalna PP-3 (rys. 8) stosowana jest wyłącznie z:

- pochłaniaczami gazów;

- aparatami z doprowadzeniem powietrza (AS-3M, AT-4M, AJ-3M,
AZ-2M);

- stałą instalacją sprężonego powietrza.

Rys. 8. Półmaska PP-3

ro
m

Rys. 9. Schemat podłączenia maski PP-3 z instalacją sprężonego powietrza: I - instalacja spręzonego powietrza, 2 - filtr odo]iwiąjący, 3wąż doprowadzający powietrze, 4 - półmaska, 5 - wąż fałdowany,
6 - zawór regulacyjny, 7 - pas główny

3 Ochrona dróg oddechowych

1C P»



cić uwagę na jej dobre dopasowanie, a zwłaszcza ukształłowanie
wkładki z drutu.

Jest ona wyposażona w wentyl wydechowy i paski służące do
umocnienia jej na głowie użytkownika. W części przylegającej do
nosa w obrzeżu znajduje się drut stalowy, za pomocą którego można tej części maski nadać pożądany kształt odpowiadający budowie twarzy.

Dane techniczne:
- sprawność filtracyjna dla standardowego
pyłu o średnicy cząstek 2,2 um 02%
- opór wdechu maski nie używanej przy
szybkości przepływu 32 I/min nie więcej niż
0,098 kPa (10 mm H,0)
- masa ok. 70 g

Półmaska „Saturn” nadaje się do regenerowania - w trakcie pracy przez wytrzepywanie nadmiaru pyłu - po pracy przez mycie
ciepłą wodą z dodatkiem mydła i wypłukanie w czystej wodzie.
Należy ją chronić przed substancjami chemicznymi szkodliwie działającymi na gumę.

Półmaska „Saturn” produkowana jest przez Spółdzielnię Inwalidów
„Saturn” w Warszawie.

Półmaska przeciwpyłowa, typ PCW-2 (rys. 6) wykonana z gąbki ze zmiękczonego polichlorku winylu, ma dwa zawory wydechowe oraz paski do umocowania na głowie użytkownika. Służy ona do ochrony dróg oddechowych przed szkodliwym
działaniem pyłów nietoksycznych o wielkości cząstek powyżej 1 um
zawierających wolną krzemionkę w ilości nie większej niż 3%
i stężeniu pyłu nie więcej niż 100 mg/m*, np. pyły surowców włókienniczych, drewna, zbóż, kości, skóry, tworzyw sztucznych, cementu, past szlifierskich nie zawierających tlenku chromu, minerałów takich jak sól kuchenna, kreda, baryt, korund, gips, bazalt,

Rys. 6. Półmaska PCW-2

30

boksyt, metali takich jak żelazo, cyna, barwników (z wyjątkiem
minii ołowiowej, tlenku antymonu i tlenku baru).

Powierzchnia zewnętrzna i wewnętrzna półmaski jest laminowanu
siatką bawełnianą w celu wzmocnienia ścianki filtracyjnej.

Dane techniczne:
- sprawność filtracyjna dla standardowego
pyłu krzemowego
- opór wdechu przy szybkości przepływu
30 I/min 0,049 kPa (5 mm H,0)
- masa półnaski ok. 115 g

Półmaska P CW-2 nie chroni przed parami, gazami, mgłami,
dymami oraz pyłami toksycznymi i draźniącymi skórę.

Półmaska produkowana jest przez Spółdzielnię Inwalidów „Tęcza”
Szczecin.

Półmaska PP-2 wykonana jest z gąbki poliuretanowej stanowiącej filtr wstępnego oczyszczania oraz z warstwy włókniny
z włókien sztucznych, w którą wyposażona jest wewnętrzna strona
półmaski.

Półmaska służy do ochrony dróg oddechowych przed szkodliwym
działaniem pyłów nietoksycznych o wielkości cząstek powyżej
0,2 m, takich jak pyły surowców włókienniczych, drewna, zbóż,
tworzyw sztucznych, węgla, krzemu, barwników w stanie suchym.
Półmaska PP-2 wyposażona jest w dwa wentyle wdechowe, jeden
wydechowy, taśmy umożliwiające jej zamocowanie na głowie użytkownika oraz taśmy stalowej umożliwiającej lepsze dopasowanie
półmaski do twarzy. W celu ochrony delikatnej warstwy włókniny
wewnętrzna część półmaski wyłożona jest folią polietylenowa,
z którą zgrzane są oba zawory wdechowe.

Pólmaska PP-2 (rys. 7) produkowana jest w trzech rozmiarach:
1, 2 i 3.

Rys. T. Półmaska PP-2

- elementu oczyszczającego powietrze ze skażeń (filtr, pochłaniacz
lub filtropochłaniacz),

- elementu łączącego. * 00
Elementy izolujące są to takie części sprzętu, które umożliwiają
szczelne połączenie filtrów i filtropochłaniaczy (patrz str. 76) z dr.o-_
gami oddechowymi użytkownika. Są one wykonywane najczęściej
z elastycznej gumy względnie tworzyw sztuczrfych.l *

W sprzęcie stosuje się 3 rodzaje elementów ulzolujących: ustnik,
półmaskę i maskę. Półmaska i maska w sprzęcie kompletowanym
zwane są częściami twarzowymi.

Ustnik

Najprostszym elementem izolującym sprzętu ODO jeęt ustnik, czyh
wypraska gumowa połączona z pochłaniaczem lub i-nltropuchła-n1aczem bezpośrednio lub przez wąż karbowany. Ustmlg wyposażony
jest w zawór wdechowy i wydechowy. Użytkownik umieszcza
ustnik w ustach, zakłada odpowiedni zacisk na nosie w celu uniemożliwienia oddychania przez nos i wykonuje wdechy i Wydechy
ustami. Wdech następuje poprzez element oczyszczający i wgntył
wdechowy, a wydech przez wentyl wydechowy do otaczającej
atmosfery. Ustniki znajdują zastosowanie tylko w aparatach samo

Rys. 5. Ustnik z pochłaniaczem
tlenku węgla

22?9

ratunkowych w: ie w sprzęcie pr m do jednorazowego, krótkiego użytku. Ustnik mimo swej prostej budowy
umożliwia idealnie szczelne połączenie elementów oczyszczających
z drogami oddechowymi.

W kraju produkowany jest jeden typ ustnika (rys. 5), w który wyposażone są pochłaniacze ochronne, górnicze POG-4 i POG-4K.
Producentem ustników jest Fabryka Sprzętu Ratunkowego i Lamp
Górniczych „Faser”.

Półmaski

W lekkim sprzęcie ODO szeroko stosowanym elementem izolującym są półmaski wy e w filtry aerozol lub pochłaniacze. Półmaska obejmuje dolną część twarzy użytkownika, to jest
nos oraz okolice ust i jest przytrzymana na głowie elastycznymi
taśmami. Oddychanie umożliwiają wentyle wdechowe i wydechowe. Odmianę klasycznych półmasek stanówią tzw. respiratory.
Spełniają one jednocześnie rolę elementu izolującego i oczyszczającego powietrze z pyłów. Wykonane są całkowicie z materiałów
oOczyszczających powietrze z aerozolu i chłoną zanieczyszczenia
całą swoją powierzchnią (półmaski gąbczaste, półmaski z materiałów filtracyjnych typu kartonów itp.). Półmaska musi zapewnić
szczelność przylegania do twarzy. Warunek ten może być spełniony
przez odpowiednie ukształtowanie półmaski (a w szczególności jej
obrzeża przylegającego do twarzy), uwzględniające antropologiczne
cechy twarzy danej populacji ludzi. Półmaski produkuje się na
ogół w kilku rozmiarach i daje to możliwość uwzględnienia różnie
w kształtach twarzy użytkowników. Całkowita szczelność półmaski
zależy również od konstrukcji i zasady działania wentyli wdechowych i wydechowych, czynników, które decydują o wielkości oporu
i sprawności działania tych elementów.

W kraju produkowane są następujące typy półmasek: „Saturn”,
PCW-2 i PP-2, chłonące pyły całą swoją powierzchnią, oraz PP-1,
PP-3, PM-1, PM-3 i PM-4 przeznaczone do współpracy z wymiennymi wkładkami filtracyjnymi znajdującymi się w pojemnikach
wmontowanych w wyprasce gumowej lub przeznaczone do łączenia
użytkownika z aparatami izolującymi.

Półmaska „Saturn” wykonana jest z gumy piankowej w
kształcie czaszy i przeznaczona do ochrony dróg oddechowych
przed działaniem pyłów nietoksycznych o wielkości cząstek powyżej 2 um (np. pyły drewna, węgla, zbóż, tworzyw sztucznych, surowców włókienniczych).

Nie chroni przed toksycznymi parami i gazami oraz brakiem tlenu, nie powinno się jej więc stosować w zbiornikach i małych pomieszczeniach zamkniętych. Po nałożeniu na twarz należy zwró

Strona przygotowana przeze mnie

Materiały na tej stronie mogą zostać wykorzystane bez konieczności mojej zgody. Proszę nie zamazywać znaków wodnych i informacji o autorstwie. Będę wdzięczny za podanie źródła materiałów, jednak nie jest to konieczne. Miłego korzystania ;)

Wyjątkiem jest kod źródłowy strony i kaskadowe aruksze stylów, na których użycie bez mojej zgody nie zezwalam.

Ikony: http://www.famfamfam.com/lab/icons/silk/